دیدگاه حضرت رضا(ع) درباره « دحوالارض»

 امروز بيست و پنجم ذي‌القعده و برابر با روزی است که کره زمين از زیر خانه کعبه متولد شد. زمینی که محل نشو و نمای «عشق» است؛ ...

چنانكه عاشق‏ترین عارفِ روزگاران امام علي(ع) چنین توصیفش می‏کند: «و خداوند زمين را آفرید، که دریایی سبز و روان، آن را بر دوش می‏کشد. زمین در برابر فرمان خداوند متعال فروتن و در برابر شکوه خداوندی‏اش همیشه تسلیم است». براستي زمين زيباست. زیرا مهد عشق است و آیینه غروب عاشورا؛ غروبی که هر روز، آتش دلِ زمین را بر پرده «شفق» می‏آویزد و صیحه فرشتگان را بر ساحل دلها می‏کوبد! و چه زيبا مهربان پروردگار هستي آفرين در خلقت زمين فرمود: «زمين را مهدآرامش و قرار آفريدم.» و اين گونه بود كه زمین آفریده شد، تا کعبه، ـ این صندوق اسرار خداوند ـ جهت‏نمای گم کردگان راه، در کهکشان‏ها باشد! زمین آفریده شد، تا هرکسی بتواند بدی‏ها و خوبی‏های خویش را در آیینه خاک، به تماشا بنشیند! و سرانجام زمين آفريده شد تا انسانيت و اخلاق در مدار عشق الهي قرار بگیرد.

دحوالارض به چه معناست و چرا این روز مورد تکریم قرار گرفته است؟

-  دحوالارض به معنای گستردگی و وسعت دادن به زمین است و از روزی حکایت دارد که حق تعالی به عظمت و درایت خویش زمین را آفرید و آن را در امتداد آرامش انسان قرار داد. «دحوالارض» از این روی تکریم شده که خداوند متعال فرصتی برای امکان حیات و سکونت مخلوقات خویش در زمین مهیا کرد تا شخصیتهای بزرگی چون ائمه هدی(ع) نمودار انسانیت تکامل یافته و حیات طیبه باشند.

 امام مهربانی ها حضرت رضا(ع) در این زمینه ذیل حدیثی فرمودند: «دحوالارض روزی است که رحمت الهی در آن گسترش یافته و زمین گسترده شده و کعبه در آن قرار داده شده است و حضرت آدم در این روز در ناسوت ساکن گردیده است.» بنابراین روز بیست و پنجم ذی القعده، روز عنایت ویژه الهی بر ما آدمیان است که تمامی نعمتهای زمین را برای آرامش ما خلق کرد.

   این وسعت چرا و چگونه محقق شد؟

  شاید برای برخی مسأله گسترده شدن زمین عجیب باشد، اما حقیقت این است که در آفرینش هستی، حضرت حق زمین را در آب خلق کرد؛ یعنی تمامی زمین مدتی طولانی زیر آب فرو رفته بود و اراده خداوند بر این استوار شد که زمین برای زندگی موجودات زمینی مهیا شود. بنابراین باید از زیر آب بیرون آورده می شد و جالب اینکه نخستین نقطه ای که از زیر آب خودش را نمایان کرد، مکان کنونی بیت ا... الحرام و خانه کعبه بود.

 این مکان به عنوان نقطه مرکزی خلقت قرار گرفت تا همه اهل زمین با توجه به این نقطه، مسیر هدایت و بندگی را طی کنند.

   چرا دحوالارض به عنوان روزی برای توسعه و تکثیر اخلاق شمرده شده است؟

در این زمینه باید گفت محور خلقت، خدای متعال بر پایه اخلاق است و حتی رسالت انبیای الهی هم برای توجه اهل زمین به اخلاقیات صورت گرفته که ما در رسالت نبی مکرم اسلام(ص) این ایده الهی را به صورت جامع و کامل
 می بینیم، چنانکه رسول خدا(ص) فرمودند: «من برانگیخته شدم برای تکریم و توسعه مکارم اخلاقی»، امام هشتم(ع) نیز در همین زمینه فرمودند: «زمين از زير خانه خدا پهن شد تا اخلاق، محور زندگي متعالي انسانها در اين عالم جديد باشد». بنابراین رویکرد اصلی «دحوالارض» توسعه اخلاق و توجه دادن انسان به این نکته است، هرکه از دایره اخلاق خارج شود سرنوشتی غیر الهی و نافرجام در انتظار اوست.

   در این روز چه رحمتها و نعمتهایی نصیب بندگان و مخلوقات زمین شده است؟

 -  امروز، روزی است که خداوند با نظر محبت و رحمت به کره زمین، به جهان خاکی حیات بخشید؛ به نظر برخی مفسران، آیه سی ام سوره نازعات (والارض بعد ذلک دحاها) به همین واقعه اشاره دارد؛ گذشته از واقعه دحوالارض، رویدادهای دیگری نیز در این روز به وقوع پيوسته كه اهمیت و عظمت اين روز با بركت را دوچندان کرده‌اند؛ از جمله: قبله قرار گرفتن کعبه در این روز برای انسانها، میلاد حضرت ابراهیم(ع) و حضرت عیسی مسیح(ع) و مهمتر از آنها خروج رسول اکرم(ص)از مدینه به همراه هزاران حاجی به سوی مکه، به قصد حجه‌الوداع نیز از وقایع دحوالارض هستند؛ ضمن اینکه بنابر برخی روایات حضرت مهدی(عج) نیز در این روز ظهور خواهند کرد.

امروز روزی است که «کعبه» بنا شد

امروز، ۲۵ ذی‌القعده روز دحوالارض مصادف با بنای کعبه معظمه؛ ولادت حضرت ابراهیم و عیسی بن مریم و همچنین حرکت پیامبر (ص) از مدینه برای حجةالوداع است.

 بنای کعبه معظمه توسط حضرت آدم (ع)

  بنا به فرموده خداوند متعال در قرآن کریم، نخستین خانه‌ای که در روی زمین برای عبادت پروردگار منان بنا شد، کعبه معظمه بود اِنَّ اَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنّاسِ لَلَّذی بِبَکَّهَ مُبارَکاً وَ هُدًی لِلْعالَمینَ. ( آل عمران / آیه ۹۶) نخستین خانه‌ای که برای مردم (و نیایش خداوند) قرار داده شد،‌ همان است که در سرزمین مکه است، که پربرکت و مایه هدایت جهانیان است.

 امیرمومنان علی بن أبی طالب (ع) فرمود: أنّ أوّل شیئ نزل من السّماءِ إلی الأرض لهو البیت الذی بِمکّه، انزله الله یاقوة حمرا …

 یعنی: نخستین چیزی که از آسمان به زمین فرود آمد،‌ همان خانه مقدسی است که در مکه است. خداوند سبحان، آن را به صورت یاقوت سرخ نازل فرمود…

 هم چنین آن حضرت در نهج‌البلاغه، در این باره فرمود: الا ترون ان الله سبحانه، اختبر الاولین من لدن آدم صلوات الله علیه الی الآخرین من هذا العالم باحجار لا تضر و لا تنفع، و لا تبصر و لا تسمع، فجعل‌ها بیته الحرام الذی جعله الله للناس قیاما … (هج البلاغه، خطبه ۲۳۴ (خطبه قاصعه)، فراز ۲۸)

 یعنی: آیا نمی‌بینید که خداوند سبحان، پیشینیان را از زمان حضرت آدم (ع) تا آخرین نفر از این جهان، آزمایش نموده است به سنگ‌هایی که کعبه معظمه از آن بنا شده است و نه زیان دارد و نه سود می‌بخشد و نه می‌بیند و نه می‌شنود، پس آن سنگ‌ها را بیت الحرام خود قرار داد و آن را خانه‌ای برای عبادت و پرستش بندگان بر پا داشت.

 به هر روی، این خانه مقدس و مبارک، از زمان حضرت آدم (ع) تاکنون محل عبادت موحدان و تقوا پیشگان بوده است و توسط حضرت آدم (ع) و با دستیاری جبرئیل (ع) بنا شد.

بنا به نقل شیخ عباس قمی (ره)، تاریخ بنای کعبه معظمه از سوی حضرت آدم (ع) مصادف با ۲۵ ذی‌القعده بوده است. (۴)
  ولادت حضرت ابراهیم (ع) و حضرت عیسی بن مریم (ع)

 بنا به روایتی از امام علی بن موسی الرضا (ع)، در شب بیست و پنجم ذی‌القعده، دو پیامبر بزرگ الهی، یعنی حضرت ابراهیم خلیل الرحمن (ع) و حضرت عیسی بن مریم (ع) دیده به جهان گشودند.

 البته درباره تولد حضرت ابراهیم (ع) روایت دیگری نیز نقل شد.

 حضرت ابراهیم (ع) در عصر دیکتاتوری نمرود بن کنعان، در سرزمین «بابِل» متولد شد و با این حاکم ستمگر و بت پرستی مردم نادان، به مبارزه همه جانبه برخاست و صد‌ها سال بعد، در سرزمین فلسطین، حضرت عیسی (ع) از مادری باکره و شوهر ندیده، به نام حضرت مریم بنت عمران (س)، پا به عرصه گیتی نهاد و به اصلاح و ارشاد یهودیان گمراه و ستمگر شام و فلسطین پرداخت.

 حرکت پیامبر (ص) از مدینه برای حجة الوداع - سال دهم هجری قمری

 پیامبر اکرم (ص) از آغاز ذی‌القعده سال دهم قمری به تمام مناطق مسلمان نشین و طوایف و قبایل مسلمان عربستان خبر داد که وی در این ماه به مکه معظمه خواهد رفت و مراسم عمره و حج را به جای خواهد آورد و هر کسی مایل است، وی را همراهی کند، زاد و توشه خویش برگیرد و به سوی مکه معظمه حرکت کند.

 امام علی بن ابی طالب (ع) که در این ایام، از سوی پیامبر اکرم (ص) در سرزمین «یمن» به سر می‌برد و علاوه بر دعوت و تبلیغ اسلامی، با دشمنان اسلام در آن دیار مبارزه می‌کرد، پیکی به وی از سوی پیامبر (ص) رسید، که او نیز به سوی مکه معظمه حرکت کند.

 امام علی بن ابی طالب (ع) به محض دریافت نامه پیامبر (ص) به همراه یاران خویش عازم مکه شد.

 پیامبر خدا (ص) پس از فراهم آوری تدارکات سفر و امکانات لازم، به همراه دختر گرامی‌اش حضرت فاطمه زهرا (س) و تمامی همسران خود، در ۲۵ ذی‌القعده و به قولی در ۲۶ این ماه، از مدینه خارج شد. در این سفر روحانی و به یاد ماندنی، در حدود یکصد و چهار هزار و یا یکصد و بیست و چهار هزار نفر از مسلمانان شرکت کردند.

 حضرت علی (ع) نیز که به همراه یاران خویش به سوی مکه عازم شده بود، یکی از یارانش را جانشین خویش در سپاه تحت فرمانش گذاشت و زود‌تر از آنان، به سوی مکه حرکت کرد. بدین جهت، چند روز زود‌تر از یارانش به پیامبر (ص) ملحق شد.

 حضرت علی (ع) در نزدیکی‌های شهر مکه معظمه، به پیامبر (ص) و سایر مسلمانان رسید و پیامبر (ص) با دیدن وی بسیار خرسند و خوشحال شد.

 این سفر، چون آخرین سفر رسول خدا (ص) به مکه معظمه، جهت انجام مراسم حج بود، به «حجةالوداع» شهرت یافت.

 بر اساس این گزارش، پیامبر اکرم (ص) در بازگشت از همین سفر زیارتی، در مکانی به نام «غدیر» حضرت علی (ع) را به عنوان جانشین خویش معرفی کرد.

 بهترین کردار  در  روز « دحوالارض»

  روز دحوالارض يكى از چهار روزى است كه در تمام سال به فضيلت روزه ممتاز است و در روايتى آمده روزه اين روز همانند روزه 70 سال است و در روايت ديگر آمده كفاره 70 سال است و هر كه‏ اين روز را روزه بدارد و شب را به عبادت بسر آورد، براى او عبادت 100 سال نوشته شود و براى روزه‌دار اين روز كه هرچه در ميان زمين و آسمان است استغفار كند و اين روزى است كه رحمت خدا در آن منتشر شده و براى عبادت و اجتماع به ذكر خدا در اين روز پاداش بسيارى است.

 از حسن بن على وشّاء روايت شده گفته بود؛ كودك بودم كه با پدرم در شب بيست‏ و پنجم ماه ذی‌القعده در خدمت حضرت رضا(ع) شام خورديم، حضرت فرمودند: «امشب حضرت ابراهيم و حضرت عيسى(ع) متولد شده‏ اند و زمين از زير كعبه پهن شده، پس هركه روزش را روزه بدارد چنان است‏ كه 60 ماه روزه داشته باشد». و در روايت ديگر است كه فرمودند: «در اين روز حضرت قائم(عج) قيام خواهد كرد».

 ميرداماد در رساله «اربعه ايام»، در بيان اعمال روز «دحوالارض» نوشته است: زيارت امام رضا(ع) در اين روز افضل اعمال مستحب و مؤكدترين آداب است.

  منبع : روزنامه قدس ،ص معارف،18/ 6/ 94

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: